SPIS TREŚCI: ROZDZIAŁ I: INSTYTUCJONALNY SYSTEM PRZECIWDZIAŁANIA SIEROCTWU SPOŁECZNEMU: 1. Transpozycja wychowania instytucjonalnego w świetle analizy porównawczej instytucji totalnej i symbolicznej, 2. Inteligencja, motywacja do nauki i lęk szkolny u wychowanków pogotowia opiekuńczego i domu dziecka, 3. Cóż znaczy (dla mnie) dzisiaj być rodzicem zastępczym? Próba autonarracji, 4. Społeczno-prawne ramy funkcjonowania placówek wsparcia dziennego, 5. Miejsce ośrodków wsparcia dziennego w systemie pomocy dzieciom zagrożonym społecznie ; ROZDZIAŁ II: ZAPOBIEGANIE NIEDOSTOSOWANIU SPOŁECZNEMU I PRZESTĘPCZOŚCI. 1. Rodzinne domy terapeutyczne w systemie profilaktyki przestępczości nieletnich, 2. Zasada podmiotowości w pedagogicznych działaniach profilaktycznych i pomocowych, 3. Streetworking - odpowiedź na potrzeby "dzieci ulicy". Alternatywa czy uzupełnienie tradycyjnego systemu opieki i wychowania? 4. Predyspozychje wychowawcze osób realizujących zadania z zakresu profilaktyki w szkole, 5. Szkoła wobec ucznia z ADHD. "Profesjonalny" proceder wzmacniania wykluczenia społecznego, 6. Socjoterapia. Idea i praktyka, 7. Placówki opiekuńczo-wychowawcze i resocjalizacyjne. Pomoc czy nadużycie? 8. Zachowania manipulacyjne wychowanków instytucji o charakterze resocjalizacyjnym, 9. Status społeczno-zawodowy funkcjonariusza Służby Więziennej w Polsce ; ROZDZIAŁ III: WSPARCIE INSTYTUCJONALNE OSÓB DOROSŁYCH. 1. Wokół pedagogiki miejsca, 2. Dom pomocy społecznej jako instytucja totalna, 3. Instytucjonalne formy opieki i wsparcia osób starszych w wybranych krajach Europy, 4. Doświadczenie zmiany społecznej w życiu człowieka starego, 5. Wsparcie społeczne i pomoc osobom starszym, 6. Zapotrzebowanie na zmiany w instytucjach wspierających, czyli: "żeby mój szef nie przeszkadzał mi w pracy", 7. Zjawisko wypalenia zawodowego pracowników domu pomocy społecznej, 8. Niebieska Karta w prawno-społecznym systemie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, 9. Walka o każdy dzień - czyli o "wsparciu" niepełnosprawnych w ramach pseudointegracji, 10. Psychoedukacja jako forma wspierania rozwoju osobowości człowieka dorosłego.

Opieka i wychowanie instytucjonalne zmienia się we wszystkich sferach swojego funkcjonowania. Jakie są formalno-prawne przeobrażenia współczesnych instytucji opiekuńczo-wychowawczych? Jakim zmianom podlegają wewnętrzne struktury placówek? W jakim kierunku podążają te zmiany? Jakie przemiany dokonały się w zakresie funkcji realizowanych przez współczesne instytucje? Jaki wpływ ma opieka i wychowanie instytucjonalne na wzmacnianie mechanizmu wykluczenia społecznego? Jakie są problemy osób objętych pomocą i oddziaływaniem instytucji opiekuńczo-wychowawczych: dzieci, młodzież, dorosłych, seniorów. Na te - i wiele innych pytań - próbują odpowiedzieć autorzy poszczególnych artykułów stanowiących zawartość niniejszego opracowania. Poruszane w książce zagadnienia wybiegają daleko poza obszar poszukiwań jedynie pedagogicznych i stanowią przedmiot rozważań prawników, kryminologów, socjologów, psychologów i pracowników socjalnych.